مقدمه

در بسیاری از موقعیت‌های واقعی، مهاجم به جای ضربه‌زدن مستقیم، تلاش می‌کند شما را بگیرد، قفل کند یا روی زمین بیندازد. این سناریوها به‌ویژه در درگیری‌های خیابانی بسیار رایج هستند. به همین دلیل، یادگیری تکنیک‌های کنترل و رهایی یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های دفاع شخصی است.
این مهارت‌ها کمک می‌کنند تا:

• از قفل شدن توسط مهاجم جلوگیری کنید.

• در صورت زمین افتادن، کنترل خود را حفظ کنید.

• از گرفتن‌های مختلف (مچ، یقه، بدن) به‌سرعت رها شوید.

اهداف آموزشی

1. یادگیری قفل‌های ساده برای کنترل مهاجم بدون آسیب شدید.

2. توانایی رهایی سریع از گرفتن دست یا لباس.

3. تسلط بر تکنیک‌های زمین‌گیری و برخاستن ایمن.

4. استفاده از بدن و اهرم‌ها به جای زور بازو.

اصول کلیدی کنترل و رهایی

• اهرم‌ها قوی‌تر از عضلات هستند. همیشه با زاویه و چرخش کار کنید، نه زور مستقیم.

• حرکت باید سریع و غافلگیرکننده باشد.

• کنترل کوتاه‌مدت کافی است. هدفتان فرار است، نه کشتی گرفتن طولانی.

• استفاده از وزن بدن. برای زمین‌گیری، وزن بدن مهم‌تر از قدرت دست‌هاست.

تکنیک‌های اصلی کنترل و رهایی

🔹 رهایی از گرفتن مچ دست (Wrist escape)

1. مهاجم مچ شما را می‌گیرد.

2. دست خود را به سمت شست او بچرخانید.

3. با یک حرکت سریع و ناگهانی آزاد شوید.

4. همزمان می‌توانید کف دست یا زانو به بدن مهاجم بزنید.

🔹 قفل مفصل آرنج (Elbow lock)

1. دست مهاجم را بگیرید و به سمت پایین و بیرون بچرخانید.

2. آرنج او را به‌گونه‌ای فشار دهید که زاویه‌اش برعکس شود.

3. با فشار کنترل کنید اما زیاده‌روی نکنید.

4. این تکنیک برای مهار مهاجم بدون ضربه شدید مفید است.

🔹 رهایی از گرفتن گردن (Choke escape)

1. اگر مهاجم از جلو گردن شما را گرفت، دستانش را با هر دو دست بگیرید.

2. یک قدم به پهلو بردارید و همزمان دستش را به پایین بکشید.

3. با کف دست یا آرنج ضربه متقابل به صورت یا شکم بزنید.

🔹 زمین‌گیری و برخاستن ایمن (Ground defense)

1. اگر به زمین افتادید، به پشت نخوابید؛ زانوها خم و آماده دفاع باشند.

2. پای خود را جلوی بدن مهاجم بگیرید تا نزدیک نشود.

3. با لگد به ران یا شکم، فاصله ایجاد کنید.

4. برای برخاستن: یک دست روی زمین، یک پا جلو، با فشار بلند شوید و آماده شوید.

تمرینات کاربردی

تمرینات فردی

• تمرین برخاستن ایمن ۲۰ بار در هر جلسه.

• تمرین رهایی مچ با طناب یا کش.

• تمرین قفل آرنج روی کیسه تمرینی.

تمرینات با هم‌تمرین

• شبیه‌سازی گرفتن یقه و تمرین رهایی.

• تمرین کنترل با قفل آرنج یا مچ.

• تمرین زمین‌گیری و لگدزدن برای فاصله گرفتن.

اشتباهات رایج

• تلاش برای شکستن کامل مفصل (خطرناک و غیرقانونی).

• ماندن در درگیری طولانی روی زمین.

• استفاده بیش از حد از زور بازو به جای اهرم.

• فراموش کردن هدف اصلی: فرار و ایمنی.

شرایط پیشرفت

• اجرای روان رهایی‌ها در کمتر از ۲ ثانیه.

• توانایی زمین‌گیری و برخاستن بدون از دست دادن تعادل.

• تمرین سناریوهای مختلف با مهاجم واقعی.